Kocht je een stukje zalm tegen de helft van de prijs omdat de vervaldatum nadert? Dan kan je dat nog enkele weken (maar geen maanden!) in de diepvries bewaren. ‘Is de houdbaarheidsdatum overschreden, dan kan je een vers product beter niet meer invriezen. Het is niet meer te redden, want schadelijke micro-organismen zijn ondertussen al talrijk aanwezig’, zegt Devlieghere. ‘Vries daarom de vis zo snel mogelijk in als die de houdbaarheidsdatum nadert.’ Verse vis kan je gerust enkele maanden bewaren in de diepvries. ‘Bij het verpakken wordt vaak nog een dun waterlaagje op de vis gelegd’, zegt De Meulenaer. ‘Dat is eigenlijk te vergelijken met een dunne ijslaag om de vis te beschermen tegen uitdroging. Ook in de diepvries doet dat laagje zijn werk.’

Groente: beste eerst blancheren

Spaghetti- en andere sauzen: tot 2 jaar

Eten invriezen is een koud kunstje

Vlees: onbewerkt langer houdbaar

Zet je spaghettisaus niet in de diepvries als ze nog warm is. ‘Dat vreet energie, want de diepvries moet extra hard zijn best doen om de saus af te koelen’, zegt bio-ingenieur Bruno De Meulenaer. Voor de kwaliteit van je saus maakt het weinig verschil, maar de warme saus kan wel andere producten in je diepvries ontdooien, en condens en kristalvorming in je diepvriezer veroorzaken. Je kan spaghettisaus erg lang, tot 2 jaar toe, bewaren. ‘Zolang de temperatuur van de diepvries lager is dan - 18 graden zit je goed. In de saus zitten heel wat aromacomponenten die de ranzigheid van de oxidatie maskeren, waardoor de smaak en de textuur van de spaghettisaus relatief hetzelfde blijven. In tomaten zitten ook stoffen die beschermen tegen bederf.’

IJsjes: zelfs halfgesmolten is ok

‘Gekookte of geblancheerde groenten kan je bijna dubbel zolang bewaren als rauwe groenten’, zegt Devlieghere. ‘Door het hete water worden de enzymen, die bederf veroorzaken, gedesactiveerd en gaan ze kapot. Bij rauwe groenten wordt de werking van enzymen vertraagd in de diepvriezer, maar niet gestopt. Dompel je rauwe groenten voor het invriezen enkele minuten onder in heet water, dep ze droog en vries ze daarna in.’ Rauw fruit kan je niet koken, want het verliest zijn structuur. ‘Je kan het opkoken en er fruitpuree van maken. Vries je het vers in, doe het dan in zijn geheel, al zal je dan ook verlies van structuur hebben. ’

Vlees vries je, zoals alle producten trouwens, in vanaf -18 graden. Alles wat je invriest tot -22 of -24 graden, zal je nog langer kunnen bewaren. Bewerkt of bereid vlees kan je maar een paar maanden bewaren. Onbewerkt rauw vlees, zoals puur gehakt of een steak, kan meer dan een jaar in de diepvries. ‘Bewerkt vlees bevat vaak veel zout, dat de oxidatie bevordert’, zegt Frank Devlieghere. Ook filet americain en preparé kan je invriezen: rauw vlees kan parasieten bevatten die bijvoorbeeld toxoplasmose kunnen veroorzaken, wat gevaarlijk kan zijn voor zwangere vrouwen. Door het in te vriezen, sterven de parasieten en neem je dat gevaar weg’, zegt professor microbiologie Frank Devlieghere. Vlees dat je al eens ontdooid hebt, mag je daarna nog één keer opnieuw invriezen en ontdooien en opnieuw invriezen. Voorwaarde is dat je het vlees op een goeie manier ontdooit: ofwel heel snel in de microgolfoven of onder stromend water, ofwel heel traag bij een zo laag mogelijke temperatuur in de koelkast. ‘Alles daartussen, zoals het laten uitlekken in de gootsteen of op het aanrecht, zal het vlees aantasten’, zegt Devlieghere. ‘De buitenkant zal sneller ontdooien dan de kern en micro-organismen ‑ waaronder bacteriën die je eventueel ziek kunnen maken ‑ zullen heel snel groeien, waardoor je vlees niet meer te eten is.’ Als je het vlees twee keer ontdooid hebt, kan de smaak en textuur wel anders zijn door oxidatie. ‘Als je vlees blootstelt aan zuurstof, ontstaat oxidatie’, zegt De Meulenaer. ‘Het vlees kan daardoor op bepaalde plaatsen donkerder zijn.’ Als je oxidatie wil verminderen, kan je het vlees beter vacuüm verpakken.

Vis: uitkijken met vervaldatum

ETEN EN DRINKEN

Als ijsjes onderweg van de winkel naar huis al half gesmolten zijn, mag je ze met een gerust hart weer in de diepvriezer steken. ‘Commercieel bereid ijs zoals Magnum en Ola, maar ook grotere dozen roomijs zoals Carte d’Or en Fermette, hebben een andere structuur dan zelfgemaakt ijs’, zegt De Meulenaer. ‘Je kan het vergelijken met een gelachtige substantie, die minder snel vloeibaar wordt. Ook zijn heel wat ijsjes nog omhuld door een laagje chocolade dat het ijs bij elkaar houdt.’ Zelfgemaakt ijs mag je ook opnieuw invriezen, maar daarbij zal je merken dat het minder smeuïg is. ‘De kans op ijskristallen en het kristalliseren van melksuiker neemt toe.’

Brood: bijna alles mag

Als we het weerbericht bekijken, lijkt het erop dat de ijsjes en de barbecuespiesjes weer even in de diepvriezer mogen. Alleen: hoelang mag je die bewaren? Mag je vlees en vis nog invriezen als de vervaldatum nadert? En hoe kan je een brood het best ontdooien? Een handleiding om slim in te vriezen. LIEN LAMMENS

Deegwaren zoals brood en pannenkoeken kan je invriezen, ontdooien, opnieuw invriezen en desnoods nog een keer ontdooien. ‘Brood is een droge materie waarop micro-organismen veel trager groeien’, zegt Devlieghere. Als het zetmeel bevriest, wordt het verouderingsproces afgeremd. ‘Als je het brood de eerste keer ontdooit, zal het nog altijd vers smaken. Doe je dat meerdere keren, dan zal het brood droger en harder zijn, maar microbiologisch gezien zijn er geen risico’s.’ Een brood bevries je het best per drie of vier sneden in een afgesloten zakje. Die kan je dan telkens apart ontdooien: of door ze de avond voordien in de koelkast te leggen, of door ze 15 seconden in de microgolfoven op te warmen.

Met medewerking vanFrank Devlieghere, professor in de microbiologie (UGent) Bruno De Meulenaer, bio-ingenieur en hoofddocent vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit (UGent)

ETEN EN DRINKEN

Eten invriezen is een koud kunstjeAls we het weerbericht bekijken, lijkt het erop dat de ijsjes en de barbecuespiesjes weer even in de diepvriezer mogen. Alleen: hoelang mag je die bewaren? Mag je vlees en vis nog invriezen als de vervaldatum nadert? En hoe kan je een brood het best ontdooien? Een handleiding om slim in te vriezen. (LL)

Met medewerking vanFrank Devlieghere, professor in de microbiologie (UGent) Bruno De Meulenaer, bio-ingenieur en hoofddocent vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit (UGent)